Tijdens het schrijven van deze blog ben ik even afgeleid en volg een tedtalk van Anthony Robbins. Zijn speech gaat over emotionele fitness. Een mooie titel. Hij deelt in zijn verhaal de belangrijke rol die vindingrijkheid speelt om succesvol te zijn.

Met potentie wordt een stress-buffer mechanisme bedoeld dat - na een verstoring van het evenwicht door een vervelende ervaring - geactiveerd wordt. Hoe groter je buffer, hoe hoger je potentie, hoe kleiner je buffer, hoe lager je potentie. Een heftige ervaring verstoort jouw homeostase (evenwicht) en met de juiste copingstijlen kom je weer terug in evenwicht. Als je voldoende buffer (veerkracht) hebt, bereik je sneller jouw homeostase. Soms duurt dit langer en het niet in evenwicht zijn geeft stress. Hoe langer je uit evenwicht bent hoe lastiger het is om weer in evenwicht te komen. Potentie kun je zien als het tegenovergestelde van aangeleerde hulpeloosheid.

Het eerste dat bij mij opkomt als ik aan gehardheid denk is een gevoelloos iemand die door vele heftige situaties hard geworden is en nu ongevoelig door alles heen dendert. Een persoon die nagenoeg geen emoties laat zien. Zelfs als je ze langer aankijkt en doorvraagt is er nooit iets aan de hand.

Als je uit een lastige situatie wilt komen is het fijn om te weten wat wetenschappers ontdekt hebben over de aspecten die daarbij een rol spelen met als doel dat je regie kunt krijgen op je herstel. Strumpfer heeft zes factoren ontdekt. De eerste factor is coherentiezin, de tweede locus of control en vandaag bekijken we de derde factor self-efficacy beliefs. Albert Bandura heeft hier jaren onderzoek naar gedaan. Het is lastig te vertalen maar hij bedoelt hiermee: ‘een persoonlijke overtuiging dat je capabel bent om te doen wat nodig is (plannen en handelen) om een taak te volbrengen op een bepaald kwaliteitsniveau’. De van Dale vertaalt efficacy met werkzaamheid.
Het gaat om je vertrouwen in je eigen bekwaamheid om met succes invloed uit te oefenen op je omgeving.

In deel één kon je lezen over de invloed van coherentiezin die gezondheid en welbevinden stimuleren na een traumatische ervaring. Deze week gaat over locus of control. Psycholoog Julian Rotter was van mening dat het nogal uitmaakt hoe je tegen een situatie aankijkt. Volgens hem hangt je gedrag niet alleen af van jouw objectieve gedachten over de relatie tussen je gedrag en de daaropvolgende bekrachtiging (beloning of straf) maar ook van de overtuiging die je hebt over deze relatie.

Ieder mens heeft zijn eigen wijze waarop hij met een heftige gebeurtenis omgaat. Wat voor de ene persoon een peulenschil is kan voor de ander onoverkomelijk zijn. Je kunt wel inschatten hoe je tot nu toe bent omgegaan met lastige situaties. Je kunt vandaag niet inschatten tot welke categorie je morgen behoort. Een gebeurtenis hoeft maar iets dieps in jezelf te raken en je glijdt weg. Nu is het wegglijden niet zo erg - wel heel vervelend - maar het gaat erom of je in staat bent om weer op te staan en verder te gaan.

Vreugde en joy hebben vele synoniemen. Mooi om te lezen dat vreugde of blijdschap een positieve emotie is bij mensen en dieren, een tevredenheid met de omstandigheden of omgeving. Als je blij bent ondervind je geen gebrek of stress. Je hebt positieve gevoelens over je omgeving of jezelf en je hebt dan ook geen grote behoefte om de omstandigheden te wijzigen.

Dus een manier om minder stress te hebben is je invloed op vreugde te vergroten.

Dalai Lama en Desmont Tutu hebben een week vrijgemaakt om hun gedachten over vreugde met elkaar te delen en geven antwoord op de vraag: ‘Hoe kunnen we vreugdevol leven ondanks het verdriet en de tegenslagen die bij het leven horen?’.

Ze komen met acht pijlers van vreugde die je helpen om op die momenten van lijden,  je vreugde te hervinden.

Aannames, (voor)oordelen en veronderstellingen vertroebelen je communicatie met jezelf en met anderen. Wij Nederlanders staan bekend om onze directe communicatie. Toch hoor ik mensen vaak zeggen: ‘Maar dat durf ik niet te zeggen’. Dan gaat het alleen nog om open en eerlijke communicatie. Zoals; ‘Ik vind het niet meer zo leuk om samen met je te zijn omdat we geen plezier meer maken’. Of: ‘Zou je wat vaker schone kleding aan willen doen want je ruikt niet lekker’.

In de blog ‘zes dimensies van welbevinden’ schreef ik dat één van de zes dimensies autonomie is. In ons huidige informatietijdperk is het belangrijk dat we een grote mate van vrijheid hebben om zelf na te denken. Dit sluit mooi aan bij het boek ‘Semco-stijl’ van Ricardo Semler, de Braziliaanse ondernemer die zijn hele organisatie heeft veranderd van een strenge dictatoriale aansturing naar een autonome organisatie, waarin alle werknemers zelf verantwoordelijk zijn voor hun taken, budget, omgeving, kantine, salaris en materiaal.

Om te begrijpen waarom je na een zware, drukke dag ongeduldig kunt zijn is het goed als je je realiseert dat zelfbeheersing en wilskracht uit dezelfde energievoorraad komen als je mentale activiteiten. Als je veel denkwerk moet verrichten, beslissingen moet nemen raakt deze W&Z (wilskracht en zelfbeheersing) batterij leeg. Deze lege batterij kan je dan niet helpen om de energie op te brengen je te beheersen of de wilskracht te hebben om afspraken met jezelf na te komen.

Jaren geleden hoorde ik dat als je naast iemand gaat zitten die endorfine aanmaakt dat jouw lichaam dan ook endorfine aanmaakt. Als dat waar is dan begrijp ik ook waarom je tijdens de hulpverlening in staat bent om het slachtoffer bij te staan. Als het slachtoffer pijn heeft maakt hij endorfine aan, als je daarnaast zit maakt jouw lichaam deze stof ook aan.

In mijn vindtocht naar wat gezonde mensen anders doen dan minder gezonde mensen kom ik regelmatig ‘dankbaarheid’ tegen. Er is me vaker gezegd dat als ik dagelijks opnoem waar ik dankbaar voor ben, mij dit ten goede komt. Op meerdere sites over positieve psychologie kom ik deze opdracht tegen. Maar waarom werkt dit goed en waarom zou ik dit ook doen?

Posttraumatische groei is het ervaren van enige voordeel van een traumatische gebeurtenis. Behalve negatieve gevolgen na het beleven van een heftige gebeurtenis kun je ook positieve gevolgen ervaren. Zoals een verhoogd gevoel van zelfachting, van persoonlijke tevredenheid, waardering voor het leven, kracht en meer betekenisvolle interpersoonlijke relaties.

Op die momenten dat je stress ervaart vernauwen de bloedvaten rond het hart zich. De door stress gerelateerde hartaanvallen worden hier deels door veroorzaakt. Het hormoon oxytocine zorgt ervoor dat de bloedvaten ontspannen blijven. Op je hart zitten receptoren (soort sleutelgaten) waar de sleutel oxytocine in past en deze helpt de hartcellen te herstellen van stress gerelateerde schade. Het versterkt je hart. Een toename van oxytocine in het bloed verhoogt je weerbaarheid, verlaagt je stress, verlaagt je behoefte aan verslaving en brengt je lichaam sneller tot rust. Angst blijft beheersbaar en voert geen boventoon.

De wetenschapper Brene Brown heeft ontdekt dat je, wanneer je je de volgende 10 eigenschappen eigen maakt, weerbaarder bent tegen de hobbels van het leven. Ze stelt zelfs dat we dagelijks zo vaak geconfronteerd worden met de kwetsbaarheid van het leven, zoals angsten, onzekerheden, twijfel dat het trainen van deze eigenschappen je in balans houden en noodzakelijk zijn om in onze maatschappij te kunnen blijven functioneren.