De vier aspecten van communicatie.

Wat zou het toch heerlijk zijn als we in gesprek met een ander vaker ontspannen konden blijven. Geen ergernis of irritatie. Dat je direct begrijpt wat de ander bedoelt, dat het verbaal past bij wat je non-verbaal ziet en voelt. Jammer genoeg werkt onze communicatie met anderen vaak niet zo.

Een manier om dit te doorgronden is door de bril van de vier aspecten van communicatie te kijken.

Het zakelijke aspect.

Hieronder wordt de feitelijke beschrijving bedoeld, puur en alleen de informatie die je overbrengt. Als zender van de boodschap heb je als doel dat zowel de zakelijkheid en begrijpelijkheid wordt bereikt. De begrijpelijkheid kun je verbeteren door eenvoudige woorden te gebruiken, de structuur overzichtelijk en niet chaotisch te laten zijn, kort en bondig je informatie te delen en je boodschap aantrekkelijk te houden, anders haakt de ander af.

Vraag gerust om verduidelijking, juist als je denkt dat jij de enige bent die de inhoud van het verhaal niet begrijpt. Meestal ben je niet de enige die het niet begrijpt. Mocht iedereen het snappen behalve jij is het toch ook wel handig als jij weet wat je wel en niet moet doen.

Binnen de NLP is de zender verantwoordelijk voor de juiste overdracht van de boodschap. Als de ontvanger het niet begrijpt zegt dit iets over de zender. Als zender heb je een doel, wil iets bereiken of voorkomen. De zender moet checken of hij duidelijk is en zo niet dient de zender de boodschap opnieuw te formuleren.

Het expressieve aspect.

Hierbij ga je als ontvanger van de boodschap ook letten op de non-verbale aspecten van de zender - zoals intonatie, gezichtsuitdrukking - en op basis daarvan vorm je een oordeel over de gemoedstoestand. Als ontvanger begint hier het (meer subjectief) interpreteren van de boodschap. De boodschap draagt veel informatie over de persoonlijkheid van de zender en de ontvanger verwerkt die informatie en zou daarbij een interpretatiefout kunnen maken.

Voorkom aannames, dat je denkt dat je weet wat de ander bedoelt met zijn frons, boze of bedroefde gezicht. Vraag de ander gerust: ‘Wat voel je nu? Je zegt dit maar ik zie dat; wat wil je precies zeggen?’

Het relationele aspect.

Vaak neemt hier de ruis nog verder toe omdat het relationele niveau bij de communicatie betrokken wordt. Op niet-bewust niveau vraag je jezelf regelmatig af’: ‘Hoe sta ik in relatie met jou? Zijn we gelijkwaardig? Als we niet gelijkwaardig zijn waar sta ik dan?

Veel communicatiestoringen komen door het relationele aspect van de boodschap. Door als ontvanger in te gaan op het zakelijke aspect, de inhoud, de informatie van de boodschap, terwijl de lading op het relationele, proces niveau ligt. De kunst is om de relationele aspecten van de communicatie te bespreken als de communicatie niet goed gaat.

Het appellerende aspect.

De boodschap heeft een doel en doet een beroep op iemand. Je voelt als ontvanger de noodzaak van het appèl en je eerst reactie kan zijn dat je de opdracht uitvoert. Een appèl is kort en bondig, geeft duidelijk een te voeren actie uit. ‘Geef me de telefoon.’ Is een duidelijk appèl.

De kunst bij een appèl is om dit te herkennen, te zien of er een patroon is tussen jou en de persoon die op deze manier zijn boodschap verpakt. Je mag je afvragen of jij aan elk appèl gehoor wilt geven. Zeg gerust een keer ‘nee’, stel een wedervraag of vraag om een herformulering  van de boodschap.

In welk aspect loop jij meestal vast? Als zender? Als ontvanger?

Geïnspireerd door F. Schulz von Thun.