De vijf niveaus van gehechtheid.

Dagelijks zien we op tv hoe een groep wereldburgers zich fanatiek gedraagt omdat ze iets gelooft en ervan overtuigd is dat iedereen hetzelfde moet geloven. Niets wordt getolereerd en geweld niet geschuwd. Dit is een hele extreme manier van gehecht zijn aan dat wat je gelooft.
Durf jij nu te kijken waarin jij fanatiek bent in wat jij gelooft. Wanneer schiet jij uit je heup als iemand er een andere mening of zienswijze op nahoudt?

Don Miguel Ruiz beschrijft vijf niveaus van gehechtheid. Hij nodigt je uit om je eigen geloofsovertuigingen onder de loep te nemen. Niet alleen wat je als geloof aanhangt zoals het Christendom, Islam of Jodendom. Maar met name naar wat je gelooft over jezelf. Ik ben oké of ik ben niet oké. Ik ben oké vormt de basis voor ik vind jou oké.
Kijk eens met de bril van Miguel naar je overtuigingen en neem waar in hoeverre je gehecht bent en waarom?

Niveau 1: Het authentieke zelf

Je bent oké met jezelf. Je bent oké met de ander. Je geniet van wat er is zonder je te hechten. Je houdt van voetbal, je geniet van het spel en de energie zonder dat je voor bepaald team bent. Je juicht voor ieder punt dat gescoord wordt en vermaakt je met het mooie balspel van beide partijen. Je hebt geen voorkeur voor kleur of team. Als de wedstrijd over is ga je naar huis zonder je nog te hechten aan de uitslag of team.
Je ervaart dit als je in een flow bent. Geen gedachten, oordeel of mening - je neemt waar en geniet van wat er is. Je waarneming is onvoorwaardelijk; het is.

Niveau 2: Voorkeur

Je herkent de momenten dat je je ergens aan hecht maar je kunt deze ook moeiteloos loslaten. Je hecht en onthecht even makkelijk. Je kiest ervoor om dagelijks te sporten maar het is niet rigide. Je zit niet in een starheid van moeten maar je bent compleet vrij om te kiezen. Je kunt ook een dag overslaan als dat nodig is.
Je hebt een voorkeur voor een voetbal team maar dat is alleen voor de huidige wedstrijd. Aan het eind van het potje laat je de uitslag en je voorkeur net zo makkelijk weer los.

Niveau 3: Identiteit

Je bent van mening dat je door je te identificeren ergens bij hoort. Je bent hulpverlener of je bent zorgverlener met de daarbij behorende eigenheid. Je zou het als een masker kunnen zien. Een masker dat je opzet en je daarmee hecht aan de rol die daarbij hoort. Je denkt dat je het masker bent maar je bent het masker niet. Het is een rol. Je krijgt erkenning of bewondering voor je masker omdat je bang bent dat je dit zonder dit masker niet krijgt.
Je vindt het prima dat een ander een andere mening heeft en zich niet vereenzelvigt met jouw overtuigingen.

Niveau 4: Internalisering

Je doet er alles aan om je 'behoefte van aanvaard te worden' door anderen te laten vervullen. Je gekozen masker (identiteit) hoeft niet noodzakelijkerwijs met je passie van doen te hebben, je zet elk gewenst masker op om geaccepteerd te worden.
Je maakt je sociale regels eigen om een geïdealiseerde versie van je identiteit te creëren om aanvaard te worden, ook als je daarvoor een vals beeld van jezelf moet projecteren.
Je verloochent jezelf om erbij te kunnen horen.
De door jezelf opgelegde regels maken dat je anderen accepteert en afwijst en vooral jezelf accepteert of afwijst.

Niveau 5: Fanatisme

Je bent rigide gehecht aan jouw kennis en dat gaat gepaard met een excessief gebrek aan tolerantie jegens andere zienswijzen. Je wordt gedreven door een kracht dat je de behoefte hebt ergens voor de volle honderd procent in te geloven. Alles wat hiermee in tegenspraak is of de houdbaarheid van jouw geloof ter discussie stelt wordt ervaren als een regelrechte bedreiging. Je verdedigt je overtuiging tot elke prijs. Vooroordelen, intolerantie en geweld horen hierbij.

Hoe kun je je gehechtheid loslaten?

• Neem jezelf waar.
  Hoor hoe je tegen jezelf spreekt. Keur je jezelf af of kun je jezelf bemoedigend en opbouwend toespreken?
• Zelfliefde
  Kun je tegen jezelf zeggen: '˜Ik wil de verandering doorvoeren voor mezelf'. Of doe je dingen alleen omdat je daardoor iets krijgt van een ander of omdat een ander dat van je verwacht?
• Beheers je de kunst 'niets is persoonlijk'.
  Afwijzing, oordelen of meningen van anderen zijn niet persoonlijk.
• De waarheid zien.
  Dit vraagt van je om een open mind te hebben. Durf je achter jouw overtuigingen te kijken en deze te herzien?

Onthechten doe je zo:

1. Waar is je aandacht op gericht?
   Wat is jouw geloofsovertuiging?
   Waar heb je je aan gehecht? Ik ben een hulpverlener en ik kan nergens anders werken dan bij de brandweer. Ik ben getrouwd en mijn partner voldoet niet aan mijn ideaal beeld. Mijn werkgever past niet meer bij me maar ik geloof dat ik niemand mij wil aannemen.
2. Aanvaard dat je gehecht bent.
   Aanvaard jezelf met deze gehechtheid. Accepteer dat dit zo is. Dit is je eerste stap naar de waarheid.
3. Vraag jezelf af: â'Wil ik deze gehechtheid behouden?'
   Ja, prima.
   Nee, stel jezelf dan de volgende vragen:
   Geloof ik dit echt?
   Waarom geloof ik dit?
   Heb ik baat bij wat ik geloof?
   Evalueer je overtuigingen en creëer de gelegenheid om van overtuiging te veranderen.

geïnspireerd door: 'vijf niveaus van gehechtheid'.