Het tegenovergestelde doen.

Het lijkt heel gemakkelijk als ik je vraag het tegenovergestelde te doen. Toch lukt het maar weinigen om deze vaardigheid toe te passen. We vervallen nog vaak in wat we toch al deden en kunnen daarover gefrustreerd raken.
Nu daag ik je uit om bij emotionele heftige gevoelens het tegenovergestelde te gaan doen. Als je heel boos bent, juist rustig te blijven. Als je heel verdrietig bent, juist meer een vriendelijk gemoed te hebben. Als je somber bent en je de neiging hebt om je af te zonderen, juist vrienden op te zoeken.

Ken je die momenten waarin je emotie bepaalt hoe je je gedraagt? Alsof je zelf niets meer te vertellen hebt, voor je het weet doe je wat je deed? Volautomatisch neemt je gemoed de regie over van je gedrag. In alle heftigheid gieren je gevoelens door je lichaam en gaan met je gedrag aan de haal. Nu vraag ik je om het tegenovergestelde te gaan doen. Dit kan voelen alsof je je emoties verloochent maar dat is niet waar. Je gevoelens zijn stuk voor stuk legitiem en geldig, maar je kunt ervoor kiezen om er niet naar te handelen.

Redenen om het tegenovergestelde te doen.

In herhaaldelijk onderzoek ontdekte M. Linehan dat toegeven aan je gevoel de emotie intenser maakt en niet minder. Hoewel emotie-gestuurd gedrag vervelende gevoelens op korte termijn misschien verlicht, intensifeert het die emoties op lange termijn. Let op; het gaat hierom als je in de emotie blijft hangen, als je na 3 maanden nog steeds dagelijks de emotie ervaart. Of na een jaar de emotie nog kan voelen alsof het gisteren is gebeurd. Je komt maar niet uit je verdriet, boosheid of somberheid.

Het tegenovergestelde doen pakt direct de coping strategie ervaringsvermijding aan. Dat is een strategie waarmee je pijnlijke gevoelens probeert te vermijden door bepaalde situaties en activiteiten uit de weg te gaan. Als je bijvoorbeeld faalangst ervaart tijdens opleidingsdagen heb je de neiging om deze situatie uit de weg te gaan. Soms zo erg dat je geen cursusdag meer durft te volgen. Je doet er alles aan om geen angst te voelen. Juist het tegenovergestelde doen is wat je nodig hebt anders wordt je angst alleen maar groter en je vermijdingsgedrag extremer.

Het tegenovergestelde doen helpt je ook bij het doorbreken van disfunctioneel gedrag waarbij je volhardend bent. Tijdens een workshop vertelde een man dat hij altijd zo boos wordt. Hij was een beetje radeloos omdat hij het graag anders wilde maar het lukt hem niet. Zijn boosheid was elke keer zo heftig dat hij niet anders kon dan dit af te reageren op de mensen om hem  heen. Hij wist dat hij hiermee zijn relaties beschadigde maar het was nog te volhardend.

Het overwinnen van je pijnlijke gevoelens door het tegenovergestelde te doen is waardevol en geeft je een krachtig gevoel. Je krijgt weer controle en regie over je emotie en gedrag. Je neemt weer deel aan het leven. Je leeft weer volgens je waarden in plaats van je angsten en twijfels.

Met deze drie stappen leer je het principe van het tegenovergestelde snel.

1. Inventariseer zoveel mogelijk verschillende situaties waar je graag ander gedrag wilt laten zien. Situaties waarin je emoties de baas zijn en je gedrag bepalen.
2. Kies aan welke pijnlijke emotie of disfunctioneel gedrag je wilt werken. Kies een kleine of overzichtelijke situatie om mee te beginnen.
3. Vul het volgende schema in; je kunt dit als een plaatje gemakkelijk kopiëren in een word bestand en daarna invullen.   

Bijvoorbeeld:

Blijf aandacht besteden aan je nieuwe gedrag. Oefen met je woorden, houding, gebaren, gezichtsuitdrukking en intonatie. Na verloop van tijd ontwikkel je nieuwe gewoonten waardoor oude, pijnlijke gevoelens zullen verminderen en gezond gedrag zal toenemen. Uiteindelijk zal je als je volhoudt steeds gemakkelijker automatisch het tegenovergestelde doen in situatie die daarom vragen.

Het 7 – 38 – 55 model.

Binnen dit model is gebruik gemaakt van de bevindingen van A. Mehjrabian. Hoe komt het dat iemand die stampvoetend hard schreeuwt ´ik ben niet boos´ toch niet geloofwaardig overkomt? Slechts 7% van je communicatie bestaat uit de letterlijke inhoud van je boodschap, het vocale stemgebruik, zoals de toon, intonatie en volume, neemt 38% in beslag en maar liefst 55% van de communicatie bestaat uit lichaamstaal. Je lichaamshouding verraad veel van wat je gelooft of denkt over jezelf. Je zelfvertrouwen of onzekerheden kun je niet verborgen houden. Daarom dien je op alle drie niveaus je nieuwe gewenste gedrag uit te schrijven en te trainen. Op het moment dat jij een ander gedrag laat zien zal de ander anders reageren. Zoals in dit filmpje geestig te zien is.