We worden allemaal geconfronteerd met een reeks grote kansen, briljant vermomd als onmogelijke situaties.
Charles R. Swindoll Amerikaanse schrijver en predikant.
Je kunt zeggen dat we op vier niveaus met onze dagelijkse ervaringen omgaan. Als je heel emotioneel reageert ben je behoorlijk betrokken bij de situatie en ontstaan er vaak persoonlijke drama’s. Het eerste niveau van betrokkenheid heet Drama. Dit niveau kost je veel energie, boosheid en onbegrip.
Als hulpverlener heb je geen tijd om in drama te (blijven) zitten, je handelt. Dagelijks kom je in lastige situaties en moet je oplossingen vinden. Het belangrijkste is dan: hoe kan ik de schade zoveel mogelijk beheersen. Dit tweede niveau is heel functioneel.
Er zijn nog twee niveaus van betrokkenheid van waaruit je effectief met lastige situaties kunt omgaan.
Het derde niveau Keuze vraagt of je in staat bent om naar je eigen rol te kijken? Kies je ervoor om de machtsstrijd aan te gaan of beweeg je mee? Bewandel je elke keer het zelfde rondje terwijl je weet dat dit niet werkt of lukt het je om een andere rol te spelen. Wil jij de persoon zijn die boos wordt uit onmacht of wil je graag rustig blijven in een relatie? Wie wil je zijn?
Het niveau van Optie/Gelegenheid daagt je uit om van een afstand naar de situatie te kijken en jezelf af te vragen: Wat wil hier gebeuren?’. Zie je de Drama, je gewoonte om een oplossing voor de situatie te vinden en je eigen rol in het geheel? Dan ga je nieuwe Opties van de situatie zien en komt er ruimte voor mogelijkheden die je verder brengen. Dit is een manier om uit de inhoud te stappen en te leren meer naar het proces te kijken.
Gebruik van het model van deze vier lagen van betrokkenheid vergroot jouw persoonlijk leiderschap over jouw leven; een structuur om je snel en doeltreffend tot de kern te laten komen van wat er gaande is.
Drama leeft aan de oppervlakte.
De Drama-laag van Betrokkenheid is zoiets als: ‘…toen zei hij, zei zij, … en toen gebeurde er dit en toen zei zij, en toen zei hij..’. Je blijft steken op de inhoud van de situatie, zonder na te denken over hoe je erop in wilt spelen. Meestal ligt de nadruk op het vinden van iemand die je de schuld kunt geven, dit kun jij ook zelf zijn. Je laat je meeslepen door je emoties. Je stelt dan vragen als: ‘Hoe gebeurde het? Kun je geloven dat hij dat deed? Wat dachten zij? Wat dacht ik?
Schadebeheersing.
‘Hoe lossen we dit op?’ Hoe snel kun je het probleem oplossen en de dingen weer normaal krijgen? Je stapt uit het Drama en handelt. Voor veel situaties werkt dit prima. Er zijn situaties die ondanks al je oplossingen niet veranderen of verbeteren zoals in bepaalde relaties. Vaak is het lastig om hier verandering in te brengen. We zijn goed getraind om te zoeken naar wie of wat je de schuld kunt geven of hoe je problemen oplost. Met het niveau van Keuze en Optie kun je leren om je persoonlijke leiderschap te vergroten.
Keuze.
Hier spreken we niet over keuzes om een situatie op te lossen, maar over de keuze wie jij binnen deze situatie wilt zijn. Op dit niveau zijn de vragen: ‘Wie ben ik in deze situatie? Wat is mijn rol in het veroorzaken van deze situatie? Wat is mijn rol in wat er nu gebeurt?Welke stappen kies ik om verder te kunnen gaan?’ Dit derde niveau nodigt je uit om te herkennen dat (hoewel je niet direct in staat bent om de omstandigheden of situatie te veranderen) je tenminste kunt kiezen wie je wilt zijn. Hierdoor creëer je een verandering door je verantwoordelijkheid te nemen en keuze te maken met betrekking tot je rol in de situatie.
Welke Optie ligt hier?
‘Welke gelegenheden doen zich hier voor? Wat wil hier gebeuren? Welke kans ligt hier?’ De situatie wilt je helpen te herkennen wat niet werkt of wat wil veranderen. Vaak is er een directe correlatie tussen het niveau van Drama en Optie/Gelegenheid: hoe groter het drama, des te groter de optie of gelegenheid om te herkennen wat niet werkt of wat anders mag. Het drama is een wake-up call, een alarm dat iets wil verschuiven of veranderen. Zodra je op deze manier naar een situatie kijkt, kies je hoe je de situatie gaat gebruiken of welke rol je wilt gaan spelen. Je richt je op de mogelijkheden en je blijft bewegen tussen Keuze en Optie. Elke keuze onthult meer over de optie, des te duidelijker worden je mogelijke keuzes. Als gevolg daarvan begint je perceptie van de situatie te veranderen en ben je in staat om leider te zijn van je persoonlijke betrokkenheid.
Als je in Drama en Schadebeheersing blijft steken lijkt het leven over strijd en probleemoplossing te gaan. Dan geef je de macht aan iets buiten jezelf en dat zorgt ervoor dat je verder vast kunt komen te zitten. Wanneer je naar Keuze en Optie gaat, neem je je kracht terug. Bewust kiezen wie je wilt zijn in een situatie geeft je kracht los te breken uit de strijd en nieuwe omstandigheden en realiteiten te creëren.
In 3 vragen op weg naar het vierde niveau?
Boek 'Wat wel werkt' van Alan Seale
... of lees één van de onderstaande tips.