Zelfmonitoren

Het beste functioneer je in onze huidige maatschappij als je je executieve functies ontwikkelt. Geestig dat er een grote overlap is tussen de oefeningen die je emotionele vitaliteit vergroten en het aanleren van vaardigheden om je executieve functies te ontwikkelen. Met de grote veranderingen in onze wereld hebben we onvoldoende baat bij het vluchten, vechten en bevriezen mechanisme van ons reptielen brein. We dienen onze grote hersenen beter te leren benutten om moeiteloos met alle veranderingen en indrukken om te kunnen gaan.

We moeten het hebben van vaardigheden zoals flow focus, emotieregulatie en zelfmonitoren, het onderwerp van deze week. Kun je naar je eigen handelen kijken? Jezelf feedback geven en bijsturen? Ben je je bewust van je emoties? Ben je je bewust van wat je denkt? Weet je wat je nodig hebt en wanneer?

Als je dit kunt ben je in staat om in die gevallen dat je emotioneel overladen bent naar jezelf te luisteren en rust te nemen, om te gaan sporten of met iemand te praten. Als je dit kunt ben je in staat om te voelen dat je oververmoeid bent en vroeger naar bed moet en een keer ‘nee’ moet zeggen of een afspraak af te bellen.

Hoe goed je bent in zelfmonitoren kan van de context afhangen. Zelfmonitoren is geen knop die aan of uit staat, maar verloopt via een glijdende schaal van jezelf totaal niet kunnen monitoren tot alles waarnemen wat je fysiek, emotioneel en mentaal voelt.

Te weinig zelfmonitoren.

Ja, je kunt ook niets waarnemen van je lichaam. Dit heeft niets met ontkenning te maken maar je merkt niet dat je boos bent. Emoties en gevoelens zijn er in verschillende niveaus en soms is het signaal te zwak om op te merken en heb je een heel sterker signaal nodig om je dit bewust te worden. Deels kan het komen omdat je de signalen niet herkent en interpreteert. Dit kan als nadeel hebben dat je geen grenzen voelt en je langer doorloopt met fysieke ongemakken met alle gevolgen van dien. De kans dat je roofbouw pleegt en een burn-out krijgt is groter omdat je maar door gaat.

Te veel zelfmonitoren.

Ja, je kunt ook zeer bewust zijn van je gedachten en gevoelens. Je ervaart je emoties met zo’n heftige, soms verlammende intensiteit. Je bent je dagelijks bewust van je hartslag, ook als deze overslaat. Je voelt elk pijntje en ongemak. Je gaat regelmatig naar de huisarts, je laat je regelmatig onderzoeken in het ziekenhuis en ze kunnen niets vinden. Dagelijks voel je emoties en gevoelens van jezelf en anderen. Bijna elke prikkel in je omgeving neem je bewust waar en voel je in je lichaam. Een groot deel van je gedachten bestaat uit je zorgen maken en piekeren.

Als je nu in een burn-out zit is dit proces verstoord. Die verstoring kan deels komen doordat je jezelf nooit monitort en je nu omdat je over zoveel grenzen heen bent gegaan heel veel fysieke klachten hebt. Je kunt ook overspannen geraakt zijn omdat je alles waarneemt. Neem een dosis nieuwsgierigheid en ga op onderzoek uit welke van de twee bij jou speelt. Ook dit is zelfmonitoren.

Precies goed zelfmonitoren.

Gezond zelfmonitoren heeft als voordeel dat je goed voor jezelf kunt zorgen zonder dat het je veel moeite kost. Je luistert naar je lichaam en je weet wat je moet eten en wanneer je moet bewegen. Je herkent je emoties en weet hoe je daarmee om kunt gaan. Je bent empathisch naar anderen en jezelf. Je kunt verwoorden wat je voelt als een gesprek niet prettig verloopt of de sfeer in een team niet goed is.  

Hoe stuur je jezelf bij?

Onderzoekers hebben ontdekt dat een orgaan in de hersenen, de ‘insula’, overactief is bij mensen die te bewust zijn van hun lichaam. De insula is minder actief bij mensen die geen enkel besef hebben van hun lichaamssignalen. Zoals je weet zijn je hersenen neuroplastisch en kun je met oefeningen je insula beïnvloeden.  

Wat kun je doen om jezelf meer te monitoren?

Door meer stiltes op te zoeken creëer je situaties waarbij je de mogelijkheid hebt om beter naar je lichaam te luisteren. Als je altijd bezig bent kan het zijn dat je dit heel lastig vindt en als je dit heel lastig vindt ben je waarschijnlijk altijd bezig.
Voelt je hoofd vol, leeg of gestrest? Hoe vaak heb je de afspraak met de fysio of huisarts al uitgesteld? Mag je moe zijn of moet je van jezelf altijd door gaan?

Zet de radio, muziek eens uit.
Leg je handen op je buik of hart en blijf zo 3 minuten zitten.
Trek je schoenen en sokken uit en voel de vloer.
Proef wat je drinkt
Leun achterover tijdens een gesprek.

Wat kun je doen om jezelf minder te monitoren?

Je bent te veel met jezelf bezig, zorg dat je meer afleiding krijgt. Rule number six kan je helpen. Wat je aandacht geeft wordt groter, als je veel aandacht schenkt aan je hartslag of fysieke ongemakken worden deze belangrijker in je dagelijkse doen en laten.

Breng je aandacht naar buiten jezelf.
Stel jezelf gerust, adem rustig,
Ga wandelen en luisteren naar de geluiden van buiten of om je heen.
Bel iemand op of spreek met iemand af.
Doe een taak die je volledige aandacht vraagt.

De vaardigheden die je executieve functies ontwikkelen zullen je helpen om gemakkelijker met alle veranderingen in onze maatschappij om te kunnen gaan. Je wordt emotioneel en mentaal vitaler en je houdt je brein gezonder.